– In de ogen van de wereld
– de grootsheid van het Lijden, het sterven aan het Kruis en de begrafenis
– wij leggen het stoffelijk overschot van onze Heer in een ongeschonden graf
- In de ogen van de wereld
Het onmogelijke zien we voor onze ogen gebeuren – het Heilige, het Sterke, het – zo geloven wij Christenen – het Onsterflijke, gaat ten onder aan menselijk geweld.
Goede Vrijdag toont ons het dubbele Mysterie:
De voorafgaand Metten van gisteravond werd de nadruk gelegd op het Lijden van Christus als grootste zonde, de grootste misdaad van de mensheid.
De 12 Evangeliën lieten ons stap voor stap, lezing na lezing het Lijden en sterven van Christus volgen – het onmogelijke is geschied – het vonnis is voltrokken, het Lichaam van Christus [de Kerk] is in de ogen van de wereld vernietigd, met de grond gelijk gemaakt; de On-sterflijke is gedood. Het kan en mag toch niet mogelijk zijn dat datgene wat zo diep in het menselijk bestaan geworteld is ten onder gaat aan globalisering. Het grote Mysterie van – Christus’ aanwezig zijn – mag dan wel door één-derde van de samenleving niet langer onderwezen worden [bijzonder Onderwijs], maar het ontkennen van de Joods-Christelijke grondslagen van onze maatschappij is in mijn ogen dondergang van onze cultuur.
beschut de kerk ! En toch laten we het gebeuren – wordt er rond kerkelijke aangelegenheden -, daar waar ook de Kerk ‘misstappen’ heeft begaan – grootse ophef gemaakt als zou – het ‘niet’-eveneens diep geworteld liggen – in ons eigen doen en laten, de manier waarop wij momenteel onze samenleving inrichten.
Het Mysterie van – de Goddelijke Aanwezigheid behoort niet als een lekkend dak tot de huidige samenleving van zonde en duisternis. Ons wordt een beeld voor gehouden dat het allemaal zonnegeur en maneschijn is, maar onze zinnen worden vertroebeld door het commercieel geweld.
Daarom gebeurt het dat in een ‘Huizen’s Christelijk ouderen-onderkomen’ geen plaats meer is voor een Liturgisch samenzijn op Witte Donderdag, het wordt te duur, te bewerkelijk, dàt kunnen wij er niet meer bij hebben.
De diensten van deze Goede Vrijdag van de Grote en Heilige week – en tenslotte in de Vespers, de dienst van Christus begrafenis, waarin de gezangen en de lezingen doorspekt zijn met beschuldigingen tegen hen, die
willens en wetens besloten om het ‘Lichaam van Christus’ [de Kerk en haar mogelijkheden tot heropvoeding] willens en wetens om zeep
te willen brengen en zij trachten deze moord – deze misdaad tegen de menselijkheid – te rechtvaardigen vanuit hun humanistische belevingswereld, hun politieke loyaliteit, hun praktische overwegingen en de gehoorzaamheid die ze aan hun beroep ‘verplicht‘ schijnen te zijn. Dat zij het fundament van de menselijke saamhorigheid ondergraven nemen zij op de koop toe.
- de Grootsheid van het Lijden
☦️ Op Goede Vrijdag beleven Christenen over de hele wereld het hoogtepunt van dit Goddelijk Drama. Het is dè dag van de Passie van onze Heer en Verlosser, Jezus, de Christus, de Zoon van God.
De diensten opgedragen door onze Orthodoxe Kerk in de laatste uren vóór de kruisiging, Zijn dood en begrafenis herinnert ons aan de volgende feiten:
Blijde Boodschap [uitleg] in het Arabisch:
“ En wie zal u kwaad doen, als gij u beijvert voor het goede?
Al moesten jullie lijden om de Gerechtigheid,
toch zijn jullie zalig. Doch vreest niet voor hun dreiging, en laat jullie niet verschrikken.
Maar heiligt de Christus in uw harten als Heer, altijd bereid tot verantwoording aan al wie jullie rekenschap vragen van de Hoop, Die in u is, doch met zacht-moedigheid en vrees, en met een goed geweten, opdat
bij al het kwaad, dat men van jullie spreekt, zij die uw goede wandel in Christus smaden, beschaamd gemaakt worden.
Want het is beter te lijden, indien de Wil van God dit eist, goed doende dan kwaad doende“ 1Petr.3: 13-17.
Ons [Orthodox] Geloof heeft de Hoop als basis en
1.]. wij trachtten daarin vooruitgang te boeken – slaan ook wel eens de plank mis, wij zijn mensen echt geen [lievertjes] goden –,
2.]. maar trachten aan God een voorbeeld te nemen en Hem in Zijn Grootsheid, Zijn Sterkte te volgen en
3.]. wij ervaren onszelf daarin in ons dagelijks leven [in de wereld] gesteund.
Deze gedrevenheid ‘met God op weg te zijn’ is niet van vandaag of gisteren, dat is een bewezen weg, die al sinds mensenheugenis in de Jood’s- Christelijke samenleving haar sporen verdiend heeft.
➥✥➥ Daarom roepen wij onze kinderen, elkaar en onze omgeving met Christus op:
“ Komt tot Christus, allen, die vermoeid en belast zijt, en Hij zal u rust geven; neemt Zijn juk op u en leert van Hem, want Hij is zachtmoedig en nederig van hart, en jullie zullen allemaal, niemand uitgezonderd, rust vinden voor jullie zielen; want Zijn juk is zacht en Zijn last is licht” conf. Matth.11: 28-30.
- het sterven aan het Kruis en de begrafenis
Christus is na de arrestatie van de Olijfberg, berecht en veroordeeld door de Hoge Priesters.
De rechtszaak was uiteraard maar een formaliteit, omdat het vonnis van deze Onschuldige was reeds uitgesproken voordat onze Heer zelfs ook maar was gearresteerd. De Leidinggevenden van de wereld wilden Zijn [en onze] dood.
Maar omdat ze de wettelijke bevoegdheid niet bezaten, diende het vonnis -op hun aanwijzingen- onder druk te worden geveld door [de politiek in de hoedanigheid van] de Romeinse gouverneur.
Die jarenlange commandant in Jeruzalem was Pilatus.
In het heen en weer gesleept van onze Heer en de opgeruide menigte, op aandringen van [hun op de wereld gerichtte] Geloof’s-oudsten vernemen wij het geschreeuw dat onze Heer gekruisigd dient te worden.
Er is/was een gewoonte onder hen, dat op de dag van de Joodse Pascha, de Romeinen een gevangene Jood vrij zouden laten [het voorspiegelen van voordeel en vooruitgang].
Pilatus, die niet verantwoordelijk voor de kruisiging van Christus wenste te zijn, vroeg hij de menigte te kiezen tussen de Godmens Christus en Barabas, een rebel en een moordenaar, welke degene zou worden, die vrijgelaten werd [Wie is nog te vertrouwen].
De menigte, door godslastering opgezweept, verkreeg als gevolg van intimidatie daarna onmiddellijk van Pilatus het mandaat Christus naar de binnenplaats, het Pretorium te leiden. Onmiddellijk daarna en het mandaat langere Pilatus Christus geleid in de binnenplaats van het Pretorium [d.w.z. de Romeinse (Διοικητηριου administratieve plaats ) Rechtsgebouw].
Daar omhangen de R
omeinse soldaten een paarse mantel om het vrijwillig slachtoffer en geven onze Heer en doornkrans.
Spottend noemden ze hem de “Koning der Joden“, ze sloegen hem en bespuugden Hem. De tijd van de kruisiging is nabij.
Jezus wordt met het Kruis belast waarop Hij zal worden gekruisigd en wordt naar de Calvarieberg [de schedelplaats] buiten de stad Jeruzalem geleid.
Onderweg kan hij het gewicht van het Kruis, gevolgd door het vallen niet weerstaan.
De Romeinen hebben Simon, de Cyrene, op dat ogenblik opgedragen, om dat zware Kruis van de gemartelde mens over te nemen en verder te dragen.
Na een periode aan het Kruis roept de Heer uit:
“Het is volbracht” en aldus brengt onze Heer Zijn onmenselijke, maar Goddelijk gedragen taak ten einde: “het Lam Gods, Dat wegneemt de zonden van de wereld“, nadat hij degenen die verantwoordelijk zijn/waren voor Zijn dood heeft vergeven.
Bij de dood van onze Heer en Zaligmaker wordt hij door de soldaten doorstoken in Zijn zijde en loopt er bloed en water uit Zijn borst.
De natuur geeft aan dat er hier sprake is van een bovennatuurlijk gebeuren, doden in de omgeving van Jeruzalem staan op uit het graf en verschijnen aan hun familie.
Ten slotte, bij zonsondergang, is het Joseph van Arimathea en Nicodemus, twee leden van de Joods raad, die zich heimelijk bij Hem aangesloten hadden, die samen met zijn naaste leerling en de vrouwen het stoffelijk overschot, het Lichaam van Christus mogen bergen, de hoofdman heeft daar bij Pilatus van getuigd, dat Hij reeds gestorven was – er vloeide bloed en water.
Het Heilig Lichaam van onze Heer en Leraar wordt in een witte lijkwade gelegd en begraven in een nieuw grafmonument en afgesloten met een Groot rotsblok, een immens zware steen.
De ceremonie van de Opstanding vindt in de Orthodoxe Kerken plaats in de ochtend volgend op de grote [goede] Vrijdag. Terwijl de avond/nacht in deze de 
processie van het Epitaphion [icoon van Christus in het graf] wordt gehouden.
De klokken van al de Orthodoxe kerken geven dit de gehele dag weer door de rouwklanken te verspreiden.
Deze dag wordt een zeer streng, zware vasten aangehouden en is zelfs de olie verboden. Veel gelovigen hebben de neiging om op de Goede Vrijdag voorafgaand aan Pasen een beetje azijn [oude- en verzuurd geworden wijn] te drinken, hetgeen hen herinnert aan het ogenblik dat onze Heer water en bloed liet vloeien op de laatste momenten van Zijn aardse leven te herdenken.
– De Traditie verbiedt -om het even- welk werk ook te verrichten deze dag.
Het derde uur:
“ Dit is de Dienstknecht des Heren:
De Heer der Heerscharen heeft mij als een leerling leren spreken om met het woord de moede te kunnen ondersteunen.
Hij wekt elke morgen, Hij wekt mij het oor, opdat ik hore zoals leerlingen doen. De Heer de Heerscharen heeft mij het oor geopend en ik ben [nu eens]
niet weerspannig geweest, ik ben niet terug-gedeinsd.
Mijn rug heb ik gegeven aan wie sloegen, en mijn wangen aan wie mij de baard uittrokken; mijn gelaat heb ik niet verborgen voor smadelijk speeksel.
Maar de Heer der Heerscharen helpt mij, daarom werd ik niet te schande; daarom maakte ik mijn gelaat als een keisteen, want ik wist, dat ik niet beschaamd zou worden.
Hij is nabij, die mij recht verschaft; wie wil met mij een rechtsgeding voeren?
Laten wij samen naar voren treden.
Wie zal mijn tegenpartij in het gericht zijn? Hij zal tot mij naderen.
Zie, de Heer der Heerscharen helpt mij, wie zal mij dan schuldig verklaren?
Zie, zij allen vergaan als een kleed, de mot zal ze verteren.
Wie onder u vreest de Heer, wie hoort naar de stem van zijn knecht?
Wanneer hij in diepe duisternis wandelt, van licht beroofd, zal
hij op de Naam des Heren vertrouwen en steunen op zijn God.
Zie, gij allen die vuur ontsteekt, u met brandpijlen uitrust,
gaat in de vlam van uw eigen vuur en onder de brandpijlen die gij aangestoken hebt. Van mijn hand overkomt u dit, in pijn zult gij neerliggen“ Isaiah 50: 4-11.
“ Broeders, zo zeker als Christus, toen wij nog zwak waren, te Zijner tijd voor goddelozen is gestorven.
Want niet licht zal iemand voor een rechtvaardige sterven
– maar misschien heeft iemand nog de moed voor een goede te sterven -.
God echter bewijst Zijn Liefde jegens ons, doordat
Christus, toen wij nog zondaren waren, voor ons gestorven is.
Veel meer zullen wij derhalve, thans door Zijn Bloed gerechtvaardigd,
door Hem behouden worden van de toorn.
Want als wij, toen wij vijanden waren, met God verzoend zijn
door de dood van Zijn Zoon, zullen wij veel meer,
nu wij verzoend zijn, behouden worden, doordat Hij leeft; en dat niet alleen, maar wij roemen zelfs in God door onze Heer Jezus Christus,
door Wie wij nu de verzoening ontvangen hebben” Rom.5: 6-11.
“ En terstond, ’s-morgens vroeg, stelden de overpriesters met de oudsten en schriftgeleerden, de gehele Raad, een besluit vast, en
zij boeiden Jezus en zij leidden Hem weg en leverden Hem over aan Pilatus.
En Pilatus ondervroeg Hem:
‘ Zijt Gij de Koning der Joden?’.
En Hij antwoordde hem en zei: ‘ Gij zegt het’ .
En de overpriesters brachten vele beschuldigingen tegen Hem in.
En Pilatus vroeg Hem wederom [en zei]:
Geeft Gij niets ten antwoord? Zie, hoeveel beschuldigingen zij tegen U inbrengen.
Doch Jezus gaf hem niets meer ten antwoord, zodat Pilatus zich verwonderde.
En bij elk feest liet hij hun een gevangene los, voor wie zij dit vroegen.
Nu was er iemand, genaamd Barabbas, gevangengezet met de oproermakers, die in het oproer een moord begaan hadden.
En de schare kwam naar voren en begon te eisen, dat hij hun deed, zoals hij gewoon was. Pilatus antwoordde en zei tot hen:
Wilt gij, dat ik u de Koning der Joden loslaat?
Want hij bemerkte, dat de overpriesters Hem uit nijd overgeleverd hadden.
Doch de overpriesters zetten de schare op, dat hij hun liever Barabbas zou loslaten.
Pilatus antwoordde en zei wederom tot hen:
Wat moet ik dan doen met Hem, die gij de Koning der Joden noemt?
En zij schreeuwden wederom: Kruisig Hem!
Pilatus zei tot hen: Wat heeft Hij dan voor kwaad gedaan? Zij schreeuwden des te meer: Kruisig Hem!
Pilatus oordeelde het geraden de schare haar zin te geven en hij liet hun daarom Barabbas los en gaf Jezus, na Hem gegeseld te hebben, over om gekruisigd te worden.
De soldaten nu leidden Hem weg tot binnen het hof, dat is het gerechtsgebouw, en riepen de gehele afdeling bijeen.
En zij trokken Hem een purperen kleed aan en zetten Hem een kroon op, die zij van doornen gevlochten hadden. En zij begonnen Hem te begroeten:
Wees gegroet, Gij Koning der Joden!
En zij sloegen Hem met een riet op het hoofd en bespuwden Hem en zij vielen op de knieën en bewezen Hem hulde. En toen zij Hem bespot hadden, trokken zij Hem het purperen kleed uit en deden Hem Zijn klederen aan. En zij leidden Hem weg om Hem te kruisigen.
En zij presten een voorbijganger om Zijn Kruis te dragen, een zekere Simon van Cyrene, die van het land kwam, de vader van Alexander en Rufus.
En zij brachten Hem op de plaats Golgotha, hetgeen betekent Schedelplaats.
En zij gaven Hem wijn, met mirre gemengd, doch Hij nam die niet.
En zij kruisigden Hem en verdeelden zijn klederen door het lot te werpen, wat ieder ervan krijgen zou.
Het was het derde uur, toen zij Hem kruisigden.
En het opschrift, dat de beschuldiging tegen Hem vermeldde, luidde: De Koning der Joden.En met Hem kruisigden zij twee rovers, een aan zijn rechterzijde en een aan zijn linkerzijde.
[En het schriftwoord is vervuld geworden, dat zegt: En Hij is met de misdadigers gerekend.]
En de voorbijgangers spraken lastertaal tegen Hem, schudden hun hoofd en zeiden:
Ha, Gij, die de tempel afbreekt en in drie dagen opbouwt, red Uzelf, kom af van het kruis!
Evenzo spotten de overpriesters onder elkander samen met de schriftgeleerden, en zij zeiden:
Anderen heeft Hij gered, Zichzelf kan Hij niet redden. Laat de Christus, de Koning van Israel, nu afkomen van het kruis, dat wij het zien en geloven.
Ook die met Hem gekruisigd waren beschimpten Hem.
En toen het zesde uur aangebroken was kwam er duisternis over het gehele land tot het negende uur.
En op het negende uur riep Jezus met luider stem:
Eloi, Eloi, lama sabachtani, hetgeen betekent: Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij Mij verlaten?
En sommige van de omstanders, dit horende, zeiden:
Zie, Hij roept Elia.
En iemand liep toe, drenkte een spons met zure wijn, stak ze op een riet en gaf Hem te drinken, zeggende: Stil, laat ons zien, of Elia komt om Hem eraf te nemen.
En Jezus slaakte een luide kreet en gaf de geest.
En het voorhangsel van de tempel scheurde in tweeën van boven tot beneden.
Toen de hoofdman, die tegenover Hem stond, zag, dat Hij zo de geest gegeven had, zei hij: Waarlijk, deze mens was een Zoon Gods.
Er waren ook vrouwen, die uit de verte toeschouwden, onder wie ook Maria van Magdala en Maria, de moeder van Jakobus, de jongere, en van Joses, en Salome, die, toen Hij in Galilea was, Hem volgden en Hem dienden, en vele andere vrouwen, die met Hem opgegaan waren naar Jeruzalem” Marc.15: 1-41.
“Heden is opgehangen aan een boom [het Hout, het Kruis] Hij Die de aarde boven de wateren hing.
Heden is opgehangen aan een boom [het Hout, het Kruis] Hij Die de aarde boven de wateren hing.
Heden is opgehangen aan een boom [het Hout, het Kruis] Hij Die de aarde boven de wateren hing.
De Koning der Engelen draagt een Kroon van doornen,
Hij, Die de Hemel met wolken bekleedt, wordt in spottend purper gehuld.
Hij, Die in de Jordaan Adam weer heeft vrijgemaakt, wordt in het gelaat geslagen.
De Bruidegom van de Kerk wordt met spijkers vastgenageld;
de Zoon van de Maagd wordt met een lans doorboord.
Wij aanbidden Uw Lijden, o Christus;
Wij aanbidden Uw Lijden, o Christus;
Wij aanbidden Uw Lijden, o Christus;
Toon ons nu ook de Heerlijkheid van Uw Verrijzenis ”.
negende uur:
“ De Heer nu heeft het Mij geopenbaard [Mij doen weten] en zo bemerkte ik het: toen hebt Gij Mij hun daden laten zien!
Ik Zelf was als een argeloos Lam, dat ter slachting geleid wordt, en ik wist niet, dat zij zulke plannen tegen mij smeedden, zeggend:
‘Laat ons [hout, op Zijn brood leggen] de Boom [des Levens] met Zijn vrucht verderven, laat ons hem uit het land der levenden uitroeien, opdat aan Zijn Naam niet meer gedacht zal worden!’.
Maar, Heer der heerscharen, rechtvaardige Rechter, Die nieren en hart toetst,
ik zal Uw Wraak aan hen zien, want op U heb ik mijn rechtszaak gewenteld!
Daarom zegt de Heer aldus van de mannen van Anatot [Hebr.= ‘als antwoord op gebed of gebedsverhoring’] , die u naar het leven staan en zeggen:
– ‘Profeteer niet in de Naam des Heren, of gij sterft door onze hand’ -.
Daarom zegt de Heer der heerscharen aldus:
Zie, Ik zal bezoeking over hen doen; de jonge mannen zullen sterven door het zwaard, hun zonen en dochters zullen sterven door de honger, niemand van hen zal overblijven; want Ik zal onheil brengen over de mannen van Anatot in het jaar van hun bezoeking.
Het recht hebt Gij aan Uw zijde, Heer, als ik met U zou twisten; toch wil ik over rechtszaken met U spreken:
Waarom is de weg der goddelozen voorspoedig, en
zijn zonder zorg allen die zich trouweloos gedragen?
Gij hebt hen geplant, ook hebben zij wortel geschoten;
zij wassen, ook zetten zij vrucht.
Nabij zijt Gij in hun mond, maar ver van hun binnenste.
Gij, o Heer, kent mij toch, Gij ziet Mij en toetst Mijn gezindheid jegens U.
Ruk hen weg als slachtschapen en wijd hen voor de dag der slachting.
Hoelang moet het land kwijnen en het gewas van het gehele veld verdorren?
Om de boosheid van hen die er wonen, is
vee en gevogelte verdwenen [ons milieu !!!], want zij zeggen:
Hij zal ons einde niet zien.
Als gij met voetgangers loopt, maken zij u moede;
hoe zult gij dan een wedloop beginnen met paarden?
In een vredig land voelt gij u niet veilig;
hoe zult gij het dan maken in de pronk van de Jordaan?
Want zelfs uw broeders en het huis van Uw Vader,
zelfs zij zijn trouweloos jegens u, zelfs zij roepen u luidkeels na;
vertrouw hen niet, wanneer zij vriendelijk tot u spreken.
Ik heb mijn huis verlaten, mijn erfdeel verworpen;
Ik heb mijn zielsgeliefde gegeven in de greep van haar vijanden.
Mijn erfdeel was Mij geworden als een leeuw in het woud,
het had tegen Mij gebruld; daarom ben Ik het gaan haten.
Een bont-gevederde vogel was Mij mijn erfdeel;
de roofvogels komen er van alle kanten op af.
Gaat heen, verzamelt al het gedierte van het veld,
doet het komen om te eten!
Vele herders hebben Mijn wijngaard verwoest,
Mijn akker vertrapt,
Mijn kostelijke akker gemaakt tot een woeste steppe,
Zij hebben hem tot een woestenij gemaakt; treurig, verwoest ligt hij voor Mij,
verwoest is het gehele land; niemand echter neemt het ter harte.
Op alle kale heuvels in de woestijn zijn verwoesters gekomen, want
het zwaard des Heren verslindt van het ene einde van het land tot het andere,
niemand heeft [nog] Vrede.
Zij hebben tarwe gezaaid, maar doornen gemaaid,
zij hebben zich afgetobd zonder enige bate.
Ja, staat beschaamd over de opbrengst die gij hebt verkregen
ten gevolge van de brandende toorn des Heren.
Zo zegt de Heer:
Aangaande al de boze naburen, die losslaan op het erfdeel,
dat Ik aan Mijn volk, aan Israël [de Kerk], ten erfdeel gegeven heb:
zie, Ik ruk hen weg van hun bodem, en het huis van Juda ruk Ik weg uit hun midden.
Maar nadat Ik hen heb weggerukt, zal Ik Mij weer over hen erbarmen en hen terugbrengen, een ieder naar zijn erfdeel en een ieder naar zijn land“ Jeremia 11: 18- 12: 15.
“ Daar wij dan, broeders, volle vrijmoedigheid bezitten om in te gaan in het heiligdom door het bloed van Jezus, langs de nieuwe en levende weg, die Hij ons ingewijd heeft, door het voorhangsel, dat is, zijn vlees, en wij een grote priester over het huis Gods hebben, laten wij toetreden met een waarachtig hart, in volle verzekerdheid van het Geloof, met een hart, dat door besprenkeling gezuiverd is van besef van kwaad en met een lichaam, dat gewassen is met zuiver water.
Laten wij de belijdenis van hetgeen wij hopen onwankelbaar vasthouden, want
Hij, Die beloofd heeft, is getrouw.
En laten wij op elkander acht geven om elkaar aan te vuren tot liefde en goede werken. Wij dienen onze eigen bijeenkomst niet te verzuimen, zoals sommigen dat gewoon zijn, maar elkander aansporen, en dat des te meer, naarmate gij de dag ziet naderen.
Want indien wij opzettelijk zondigen, nadat wij tot erkentenis der waarheid gekomen zijn, blijft er geen offer voor de zonden meer over, maar een vreselijk uitzicht op het oordeel en de felheid van een vuur, dat de weerspannigen zal verteren.
Indien iemand de Wet van Mozes terzijde heeft gesteld, wordt hij zonder mededogen gedood op het getuigenis van twee of drie personen.
Hoeveel zwaarder straf, meent gij, zal hij verdienen, die de Zoon van God met voeten heeft getreden, het Bloed van het Verbond, waardoor hij geheiligd was,
onrein geacht en de Geest der genade gesmaad heeft?
Want wij weten, Wie gezegd heeft: Mij komt de wraak toe, Ik zal het vergelden!
En wederom: De Heer zal Zijn Volk oordelen“ Hebr.10: 19-31.
“ Zij brachten Jezus dan van Kajafas naar het gerechtsgebouw.
En het was vroeg in de morgen; doch zelf gingen zij het gerechtsgebouw niet binnen, om zich niet te verontreinigen, maar het Pascha te kunnen eten.
Pilatus dan kwam tot hen naar buiten en zei: Welke aanklacht brengt gij tegen deze mens in?
Zij antwoordden en zeiden tot hem:
Indien Hij geen boosdoener was, zouden wij Hem niet aan u overleveren!
Pilatus dan zei tot hen:
Neemt gij Hem en oordeelt Hem naar uw wet.
De Joden dan zeiden tot hem:
Het is ons niet geoorloofd iemand ter dood te brengen; opdat het woord van Jezus vervuld werd, dat Hij gezegd had, aanduidende, welke dood Hij sterven zou.
Pilatus dan keerde terug in het gerechtsgebouw en riep Jezus en zei tot Hem:
Zijt Gij de Koning der Joden?
Jezus antwoordde:
Zegt gij dit uit uzelf of hebben anderen u over Mij gesproken?
Pilatus antwoordde: Ben ik soms een Jood?
Uw Volk en de overpriesters hebben U aan mij overgeleverd; wat hebt Gij gedaan?
Jezus antwoordde:
Mijn Koninkrijk is niet van deze wereld; indien Mijn Koninkrijk van deze wereld geweest was, zouden mijn dienaars gestreden hebben, opdat Ik niet aan de Joden zou worden overgeleverd;
nu echter is mijn Koninkrijk niet van hier.
Pilatus dan zei tot Hem: Zijt Gij dus toch een koning?
Jezus antwoordde: Gij zegt, dat Ik koning ben. Hiertoe ben Ik geboren en hiertoe ben Ik in de wereld gekomen, opdat Ik voor de waarheid zou getuigen; een ieder, die uit de waarheid is, hoort naar Mijn stem.
Pilatus zei tot Hem: Wat is waarheid? En na dit gezegd te hebben, kwam hij weer
naar buiten tot de Joden en zei tot hen: Ik vind geen schuld in Hem. Maar bij u bestaat het gebruik, dat ik u op Pascha iemand loslaat: wilt gij dan, dat ik u de Koning der Joden loslaat?
Zij schreeuwden dan wederom en zeiden:
Hem niet, maar Barabbas! En Barabbas was een rover.
Toen nam dan Pilatus Jezus en liet Hem geselen.
En de soldaten vlochten een kroon van doornen, zetten die op zijn hoofd en deden Hem een purperen kleed om, en zij traden op Hem toe en zeiden:
Gegroet, Koning der Joden! En zij gaven Hem slagen in het gelaat.
En Pilatus kwam wederom naar buiten en zeide tot hen:
Zie, ik breng Hem voor u naar buiten, opdat gij weet, dat ik geen schuld in Hem vind. Jezus dan kwam naar buiten met de doornenkroon en het purperenkleed.
En [Pilatus] zei tot hen: ‘Zie, de mens!’.
Toen dan de overpriesters en hun dienaars Hem zagen, schreeuwden zij en zeiden:
Kruisigen, kruisigen!
Pilatus zei tot hen:
Neemt gij Hem en kruisigt Hem: want ik vind geen schuld in Hem.
De Joden antwoordden hem: Wij hebben een wet en naar die wet moet Hij sterven, want Hij heeft Zichzelf Gods Zoon gemaakt.
Toen Pilatus dan dit woord hoorde, werd hij nog meer bevreesd en hij ging weer het gerechtsgebouw binnen en zei tot Jezus:
Waar zijt Gij vandaan?
Maar Jezus gaf hem geen antwoord.
Pilatus dan zei tot Hem:
Spreekt Gij niet tot mij? Weet Gij niet, dat ik macht heb U los te laten, maar ook macht om U te kruisigen?
Jezus antwoordde:
Gij zoudt geen macht tegen Mij hebben, indien het u niet van boven gegeven zou zijn: daarom heeft hij, die Mij aan u heeft overgeleverd, groter zonde.
Van toen af trachtte Pilatus Hem los te laten, maar de Joden schreeuwden en zeiden:
Indien gij deze loslaat, zijt gij geen vriend van de keizer; een ieder, die zich koning maakt, verzet zich tegen de keizer.
Pilatus dan hoorde deze woorden en hij liet Jezus naar buiten brengen en zette zich op de rechterstoel, op de plaats, genaamd Litostrotos, in het Hebreeuws Gabbata.
En het was Voorbereiding voor het Pascha, ongeveer het zesde uur, en hij zei tot de Joden:
Zie, uw koning!
Zij dan schreeuwden: Weg met Hem! Weg met Hem! Kruisig Hem!
Pilatus zei tot hen:
Moet ik uw koning kruisigen?
De overpriesters antwoordden:
Wij hebben geen koning, alleen de keizer!
Toen gaf hij Hem aan hen over om gekruisigd te worden. Zij dan namen Jezus en
Hij, Zelf Zijn Kruis dragende, ging naar de zogenaamde Schedelplaats, in het Hebreeuws genaamd Golgota, waar zij Hem kruisigden en met Hem twee anderen, aan weerszijden een, en Jezus in het midden.
En Pilatus liet ook een opschrift schrijven en op het kruis plaatsen; er was geschreven: Jezus, de Nazoreeër, de Koning der Joden. Dit opschrift dan lazen vele der Joden, want de plaats, waar Jezus gekruisigd werd, was dicht bij de stad, en het was geschreven in het Hebreeuws, in het Latijn en in het Grieks. De overpriesters der Joden dan zeiden tot Pilatus:
Schrijf niet: De Koning der Joden, maar dat Hij gezegd heeft: Ik ben de Koning der Joden.
Pilatus antwoordde: ‘Wat ik geschreven heb, dat heb ik geschreven’.
Toen dan de soldaten Jezus gekruisigd hadden, namen zij Zijn klederen en maakten daarvan vier delen, voor iedere soldaat een deel, en zijn onderkleed.
Dit kleed nu was zonder naad, aan een stuk geweven.
Zij zeiden dan tot elkander:
Laten wij dit niet scheuren, maar erom loten, voor wie het zijn zal;
zodat het schriftwoord vervuld werd:
Zij hebben Mijn klederen onder elkander verdeeld en over Mijn kleding
hebben zij het lot geworpen.
Dit hebben dan de soldaten gedaan.
En bij het kruis van Jezus stonden zijn moeder en de zuster zijner moeder, Maria van Cleophas en Maria van Magdala.
Toen dan Jezus zijn moeder zag en de discipel, die Hij liefhad, bij haar staande,
zei Hij tot zijn moeder: Vrouw, zie, uw zoon.
Daarna zeide Hij tot de discipel:
Zie, uw moeder.
En van dat uur af nam de discipel haar bij zich in huis.
Hierna zei Jezus, daar Hij wist, dat alles reeds volbracht was, opdat de Schrift vervuld zou worden:
Mij dorst!
Er stond een kruik vol zure wijn; zij staken dan een spons, gedrenkt met zure wijn, op een hysop-stengel en brachten die aan zijn mond.Toen Jezus dan de zure wijn genomen had, zei Hij: ‘Het is Volbracht’
– ‘Het is Volbracht’ –
De Joden dan, daar het Voorbereiding was en de lichamen niet op sabbat aan het kruis mochten blijven – want de dag van die sabbat was groot – vroegen Pilatus, dat hun benen gebroken en zij weggenomen zouden worden.
De soldaten dan kwamen en braken de benen van de eerste en van de andere, die met Hem gekruisigd waren; maar toen zij bij Jezus gekomen waren en zagen, dat Hij reeds gestorven was braken zij Zijn benen niet, maar een van de soldaten stak met een speer in Zijn zijde en terstond kwam er bloed en water uit.
En die het gezien heeft, heeft ervan getuigd en zijn getuigenis is waarachtig en hij weet, dat hij de Waarheid spreekt, opdat ook gij gelooft.
Want dit is geschied, opdat het schriftwoord zou vervuld worden:
Geen been van Hem zal verbrijzeld worden.
En weer zegt een ander schriftwoord:
Zij zullen zien op Hem, die zij doorstoken hebben“ John.18: 28- 19: 37.
De uren, die de dagelijks gebruikelijke Liturgie vervangen – het Mysterie van Christus’ Aanwezigheid behoort niet tot deze/onze huidige wereld van ‘zonde en duisternis’ en
daarom is het ook strikt verboden om op deze dag Liturgie te vieren !!!
Wij leggen gezamenlijk het stoffelijk overschot van onze Heer
in een ongeschonden graf
Prokimenon
tn.6. ” Zij hebben mij geworpen in de diepste put, in de duisternis en de schaduw des doods“.
“Heer, God van Mijn heil, Ik roep dag en nacht voor Uw aanschijn”
herh. ” Zij hebben mij geworpen in de diepste put, in de duisternis en de schaduw des doods“.
Apostellezing:
” Want het woord des kruises is wel voor hen, die verloren gaan, een dwaasheid, maar voor ons, die behouden worden, is het een Kracht van God.
Want er staat geschreven: ‘ Verderven zal Ik de wijsheid der wijzen, en het verstand der verstandigen zal Ik verdoen’.
Waar blijft de wijze? Waar de schriftgeleerde? Waar de redetwister van deze tijd? Heeft God niet de wijsheid der wereld tot dwaasheid gemaakt?
Want daar de wereld in de Wijsheid van God door haar wijsheid God niet gekend heeft, heeft het aan God behaagd door de dwaasheid der prediking te redden hen die geloven.
Immers, de Joden verlangen tekenen en de Grieken zoeken wijsheid, doch wij prediken een gekruisigde Christus, voor Joden een aanstoot, voor heidenen een dwaasheid, maar voor hen, die geroepen zijn, Joden zowel als Grieken, [prediken wij] Christus, de Kracht van God en de Wijsheid van God.
Want het dwaze van God is wijzer dan de mensen en het zwakke van God is sterker dan de mensen.
Ziet slechts, broeders, wat gij waart, toen gij geroepen werdt: niet vele wijzen naar het vlees, niet vele invloedrijken, niet vele aanzienlijken.
Integendeel, wat voor de wereld dwaas is, heeft God uitverkoren om de wijzen te beschamen, en wat voor de wereld zwak is, heeft God uitverkoren om wat sterk is te beschamen; en wat voor de wereld onaanzienlijk en veracht is, heeft God uitverkoren, dat, wat niets is, om aan hetgeen wel iets is, zijn kracht te ontnemen, opdat geen vlees zou roemen voor God.
Maar uit Hem is het, dat gij in Christus Jezus zijt, die ons van God is geworden: wijsheid, rechtvaardigheid, heiliging en verlossing, opdat het zij, gelijk geschreven staat: Wie roemt, dient te roemen in de Heer.
Ook ben ik, toen ik tot u kwam, broeders, niet met schittering van woorden of wijsheid u het getuigenis van God komen brengen.
Want ik had niet besloten iets te weten onder u, dan Jezus Christus en die gekruisigd” 1Cor.1: 18-2: 2.
” Red mij, God, want de wateren zijn binnen gedrongen in mijn ziel.
Ik zink weg in diep slijk, er is geen grond onder mijn voeten.
Ik ben geraakt in de diepte der zee, de stormvloed heeft mij overstroomd.
Ik ben uitgeput door het roepen, mijn keel is hees, mijn ogen begeven het, terwijl ik toch vertrouw op mijn God.
Talrijker dan de haren op mijn hoofd zijn zij die mij haten zonder reden; mijn vijanden hebben de overhand, die mij ten onrechte vervolgen.
Hoewel ik niets geroofd had, moest ik toch vergoeding geven.
God, Gij kent mijn dwaasheid; mijn overtredingen zijn voor U niet verborgen.
Heer, laat hen die U verbeiden niet over mij beschaamd staan, Heer der heerscharen.
Laat hen die U zoeken, God van Israël; niet omwille van mij te schande worden.
Want om U word ik versmaad, schaamrood overdekt mijn gezicht.
Ik ben een vreemdeling voor mijn broeders, een onbekende voor de zonen van mijn moeder.
Want de ijver voor uw Huis heeft mij verteerd; de versmading van hen die U smaden is op mij gevallen.
Toen ik mijn ziel door vasten vernederde, werd het mij tot smaad; toen ik mij hulde in een boetekleed, gebruikten zij mij als spreekwoord.
Die in de poort zitten belasteren mij; de wijndrinkers zingen een spotlied over mij.
Maar ik richt mijn gebed tot U, Heer; nu is het tijd om Genadig te zijn.
God, verhoor mij in de volheid van Uw barmhartigheid, in de Waarheid van Uw verlossing.
Red mij uit het slijk, opdat ik er niet in zal wegzinken; bevrijd mij van hen die mij haten, uit de diepte der wateren.
Laat de stormvloed mij niet overstromen. noch de afgrond mij verzwelgen; laat de kuil zich niet boven mij sluiten.
Verhoor mij Heer, want Uw Barmhartigheid is goed; zie op mij neer volgens de menigte Uwer Ontfermingen.
Wend Uw aangezicht niet af van Uw dienaar, verhoor mij haastig wanneer ik gekweld word.
Kom tot mijn ziel om haar te verlossen, bevrijd mij van mijn vijanden.
Gij kent immers mijn smaad en mijn schande, hoe het schaamrood mij overdekt.
Voor Uw ogen zijn allen die mij kwellen: mijn ziel verwacht smaad en ellende.
Ik wacht op een medelijdende, maar er is er geen; op een trooster, maar ik heb niemand gevonden.
Voor spijs gaven zij mij gal; in mijn dorst drenkten zij mij met azijn.
Hun tafel wordt hun tot strik, tot vergelding en struikelblok.
Hun ogen worden verduisterd, zodat zij niet meer zien; hun rug is voor altijd gekromd.
Want Gij giet Uw toorn over hen uit, Uw grimmige woede zal hen grijpen.
Hun woonstee veranderd in verlatenheid, er is niemand meer om te wonen in hun tenten.
Want hen die Gij geslagen had, hebben zij vervolgd; en aan de pijn van hun wonden hebben zij nog toegevoegd.
Daarom voegt Gij zonde bij hun zonden; zij zullen niet ingaan in Uw gerechtigheid.
Zij worden gewist uit het Boek der levenden, en niet ingeschreven met de rechtvaardigen.
Ik ben ellendig en vol pijn; God, laat Uw Heil mij opnemen.
Dan zal ik de naam van God loven met een lied; ik zal Hem verheffen met lofzang.
Dat zal God meer behagen dan een jong kalf met horens en hoeven.
Mogen de armen het zien en zich verheugen: zoekt God, dan zal uw ziel gezocht worden.
Want de Heer heeft de arme verhoord; Hij heeft Zijn gevangenen niet gering geacht.
Dat hemel en aarde Hem loven, de zee en alles wat zich daarin beweegt.
Want God zal Sion verlossen, de steden van Judea zullen weer opgebouwd
worden. Men zal daar wonen en ze ontvangen als erfdeel.
Het zaad van Uw dienaren zal ze bezitten; wie Uw naam liefhebben, zullen daarin wonen” Psalm 68[69] vert. ROK. ‘s-Gravenhage
Apostichen:
tn.2. ” Toen Josef van Arimathea [Hebr.= ‘hoogten’] U, het Leven van allen, als een dode had afgenomen van het Kruis, wikkelde hij U met Myron in lijnwaad.
Vol liefde snelde hij toe om met hart en mond Uw zuiver Lichaam te kussen.
In ontzag riep hij vol vreugde uit:
Ere zij Uw nederdaling tot ons, o Menslievende”
” De Heer is Koning: met Heerlijkheid heeft Hij Zich omkleed” [uit: Ps.92[93]]
tn.4. ” In een nieuw graf werd U neergelegd, voor allen, Bevrijder van alles. Op dit gezicht werd de allen bespottende hades met vrees vervuld” zijn grendels werden verbroken, zijn poorten uitgerukt; de graven openden zich, de doden stonden op.
toen riep Adam in dankbare vreugde uit:
‘Ere zij Uw nederdaling tot ons, o Menslievende”
” Hij heeft heel de wereld gegrondvest; zij staat onwankelbaar ” [uit: Ps.92[93]]
tn.4. ” Als mens hebt Gij U vrijwillig laten sluiten in een graf,
Die als God niet omvat kan worden door de oneindigheid.
Toen hebt U de holen van de dood geopend, en
de heerschappij van de dood vernietigd.
Zo hebt U aan deze Sabbat-dag Uw Goddelijke Zegen en Heerlijkheid geschonken“.
” Uw Huis, Heer, past Heiliging tot in lengte van dagen” [uit: Ps.92[93]]
tn.4. ” Toen de Hemelse Machten aanschouwden
hoe U als een verleider werd overgeleverd aan de laster van de wettelozen,
deed Uw lankmoedigheid [toegevendheid] hen beven van ontzag,
omdat Uw grafsteen door dezelfde handen verzegeld werd,
die Uw al-reine Zijde met een Lans hadden doorboord.
Toch zagen zij vol vreugde hoe wij daardoor werden verlost, en zij riepen tot U:
Ere zij Uw nederdaling tot de mensen, o Menslievende“.
“Eer aan de Vader en aan de Zoon en aan de heilige Geest,
nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. AMEN“.
tn. (5) 8. ” Gij, Die U met Licht bekleed als met een gewaad,
wordt van het Kruis afgenomen door
Josef van Arimathea en Nikodemos [Hebr.= ‘overwinnaar van het volk’].
Toen deze U in deze toestand zag: dood naakt en onbegraven,
hief hij vol tederheid onder tranen een treurlied aan:
‘ Wee mij, beminde Jezus; toen de zon U zag hangen aan het Kruis,
bekleedde zij zich met duisternis; de aarde beefde van vrees;
en de voorhang van de Tempel scheurde door-midden.
Nu zie ik hoe U om mij vrijwillig in de dood zijt neergedaald.
Hoe kan i U, Die mijn God zijt, begraven?
Welk passend lied kan ik zingen bij Uw dood, Medelijdende?
Ik verhef Uw heilig Lijden; ik bezing Uw begrafenis, maar
ook Uw Opstanding uit de doden en
ik roep tot U: Heer, eer aan U’“.
Cantiek van Simeon:
” De rechtvaardige Jozef nam Uw aller-zuiverst Lichaam van het Kruis.
En hij wikkelde Het met Myron in een zuiver linnen doek.
Daarna legde hij het i een nieuw graf.
Toen Gij, het on-sterflijke Leven nederdaalde in het graf,
hebt Gij de onderwereld gedood door de bliksem van de Godheid en
toen Gij de gestorvenen hebt opgewekt, riepen alle Machten der Hemelen:
Christus onze God, Schenker des Levens, Ere zij U”
” De Engel bij het graf riep tot de Myron-draagsters:
Myron past voor de gestorvenen,
Christus echter bleef vrij van het bederf”
” Wij groeten de gedachtenis aan Josef, die in de nacht naar Pilatus ging
om hem het Leven van alles te vragen:
– Geef mij die Pelgrim, Die niets bezet om het hoofd neer te leggen.
– Geef mij die Pelgrim, Die door een bedorven leerling verraden is.
– Geef mij die Pelgrim, Dien Zijn Moeder heeft zien hangen aan het Kruis.
Hoe riep zij uit in grote smart:
– ‘ Wee mij mijn kind.
– ‘ Wee mij mijn Licht en Beminde uit mijn vlees.
Hoe is dit gebeurd?
Simeon’s voorspelling in de Tempel is nu vervuld:
een zwaard heeft mijn hart doorboord.
Maar maak mijn smart tot vreugde door Uw Opstanding.
– Wij aanbidden Uw Lijden, O Christus.
– Wij aanbidden Uw Lijden, O Christus.
– Wij aanbidden Uw Lijden, O Christus; en
Uw heilige Verrijzenis“.
En wanneer wij aan het einde van de dag bij de Vespers de icoon van Christus in het graf in het midden van het kerkgebouw [welke wij als gasten ‘onverdiend’ ter beschikking hebben gekregen]
neerleggen, als deze dag ten einde loopt, weten we da het einde bereikt is van een lange Heilsgeschiedenis.
De zevende dag, de rustdag, de gezegende Sabbat-dag komt en
brengt ons de Openbaring van het Levenschenkende Graf . . . . .
Het is het begin van de ‘Grote en Heilige Sabbath’,
de dag, die de verbinding vormt tussen Goede Vrijdag, de herdenking van het Kruis en
de dag van de Opstanding.
“ Toen Gij, de Verlosser van alles en allen,
voor alles en allen in een nieuw Graf was gelegd,
zag Hades, die niemand respecteert, U en
kromp ineen van angst.
De tralies werden gebroken, de deuren werden verbrijzeld,
de graven werden geopend, de doden verrijzen/ staan op uit de dood.
Toen riep Adam [en wij met Hem] zich [/ons] dankbaar verheugend,
uit tot U:
Ere zij Uw vernedering, O Barmhartige Meester”.
NB. Voor velen blijft de ware aard van de
verbinding tussen Goede Vrijdag en de gezegende Sabbat-dag,
de noodzakelijkheid van deze “middelste dag’ verborgen.
Voor het overgrote deel van de Kerkgangers zijn
de belangrijkste dagen van de Grote en Heilige Week:
Vrijdag en Zondag, het Kruis, gevolgd door de Opstanding,
wat de wereld er ook van mag vinden/denken.
En terstond kraaide een haan. En Petrus herinnerde zich het woord, dat Jezus gesproken had: Eer de haan kraait, zult gij Mij driemaal verloochenen. En hij ging naar buiten en weende bitter“
Op de eerste dag van het feest der ongezuurde broden, kwamen de discipelen bij Jezus en zeiden: ‘Waar wilt Gij, dat wij toebereidselen maken voor U om het Pascha te eten?
➻ 
Daarom zegt Johannes de Theoloog:
Liefde en Gerechtigheid en dit heeft haar in haar bestaan koude rillingen bezorgd.
Religie, dat betekent opnieuw zoals in het vroege christendom – in je gewone kloffie – de straat op en mensen opnieuw motiveren door aan te geven waarom zij in de wereld vastlopen en moeilijkheden ondervinden op allerlei vlakken.
De Samaritaanse vrouw aan de bron
Veel lichamelijke basisbehoeften zijn er vooral om in leven te blijven en de soort te laten voortbestaan. Eten, drinken, seks en de behoefte aan veiligheid, zijn onze grootste verlangens en zijn daarom door Maslow terecht als basis van zijn piramide opgenomen.
gelijkenis van de Maagden
“Niet alleen godsdienstigen, zoals Simon de Farizeeër, hebt Gij voor Uw maaltijd waardig geacht, Verlosser, maar ook tollenaars en zondaressen mogen deelnemen aan Uw Barmhartigheid“.
De vergelijking/ het voorhouden van de vijgenboom, is het symbool van de wereld, die geschapen is om geestelijke vruchten te dragen en tekort schiet in haar antwoord aan God. Het is tevens een veroordeling van de Farizeeërs, d.w.z. de blinde vlek, het kortzichtige van de huichelachtige godsdienstigheid van hen die denken dat zij leiders zijn i.p.v. toezichthouders van degenen waarover zij zijn aangesteld. Zij nemen zich de wijsheid in pacht als het licht van de wereld, maar van wie in feite wordt gezegd:
‘Wanneer Christus, Die [door het Doopsel] Uw Leven is aan het einde van uw loopbaan zal verschijnen, dan zult ook u met Hem verschijnen is Heerlijkheid’ 2Col.3:4.
Bij de doop wordt ons het Levende Water
Het diepste wat we kunnen doen in iemands leven en het laatste wat we aan het einde van een leven voor elkaar kunnen doen, is bidden.
Op het kruispunt van ons leven, aan het einde van alle menselijke mogelijkheden, hebben we geen andere keuze dan dicht bij elkaar ‘voor God’ te verzamelen en om voor elkaar te pleiten, net zoals Johannes de Theoloog dit in
Dit gebed is derhalve
tn. 7.
Ons welzijn en welbevinden wordt door onze Heer en Zaligmaker en op de mond van de brief van Paulus voorzegt en ook de oude Profeet Isaiah was hierdoor geraakt.
“God heeft Zijn Zoon niet in de wereld gezonden, opdat Hij de wereld zou veroordelen, maar opdat de wereld door Hem behouden zou worden” John.3: 17.
Als de Sabbat in z’n diepste geestelijke realiteit de aanwezigheid is van het Goddelijke ‘Zéér Goede’ in de structuur van deze wereld, dan is het ook ‘deze wereld’ die in Christus in een ‘nieuw Licht’ is gezet en door Hem tot iets ‘nieuws’ is gemaakt.
“ Zie het Lam van God, Dat de zondelast de wereld uit-d[r]aagt” om aan te geven “
De “wolk van getuigen” zoals een schrijver dit omschrijft, is het fundament van het Koninkrijk der Hemelen; slechts ‘zij’ moedigen ons uit den hoge aan om hen te blijven volgen.
“ 
“ 
“ 
“ 
“ Wij geloven in één God de Vader,
Onze Heer en Verlosser zal ieder van Zijn Volgelingen,
God wist onze zonde – met wortel en al – God is niet zoals de mens bij wie de herinnering [onder invloed van de tegenstrever] maar blijft steken.
bij ‘Heer ik roep’ [Vespers van 6e woensdag]:
tn.5. “ 
tn.5. “ 
“ 
Al knopen tellend zal het bij – ‘het ene gewaad, met de keppel [plaats van de erehoed] op’ – niet meevallen ten opzichte van de priester onder de arbeiders in de wijngaard. Zij, die een zwarte – ‘overall’ [=‘werkkleding] – dragen, waarvan slechts de banden over de schouder [die de broek ophouden] aangeven dat er een juk wordt gedragen. 
“